Bản đồ quy hoạch sử dụng đất Hậu Giang

LỊCH SỬ HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN

1. Quá trình hình thành Hậu Giang xưa kia  

         Trước đây (1976-1991) tỉnh Hậu Giang cũ bao gồm 3 đơn vị hành chính hiện nay là thành phố Cần Thơ, tỉnh Sóc Trăng và Hậu Giang. Cuối năm 1991 tỉnh Hậu Giang được chia thành hai tỉnh: Cần Thơ và Sóc Trăng. Ngày 1 tháng 1 năm 2004 tỉnh Cần Thơ được chia thành thành phố Cần Thơ trực thuộc Trung ương và tỉnh Hậu Giang ngày nay.

         Sau thời Mạc Cửu đến thời Mạc Thiên Tứ (thế kỷ 18), đã có những bước chân đầu tiên dọc theo sông Cái Lớn, cái Bé – nhưng mãi đến những đợt khai thác sau này, thì một phần lớn vùng đất thuộc tỉnh Hậu Giang hôm nay mới thật sự chuyển mình.

          Nếu trước 1897, khu vực huyện Giồng Riềng, Gò Quao, Long Mỹ (tỉnh Rạch Giá) mới chỉ có 2 tổng, không tới 10 thôn – thì đến năm 1939, riêng quận Long Mỹ có đến 3 tổng, 12 làng:

        Tổng An Ninh gồm các làng: Hòa An, Hỏa Lựu, Long Bình, Vị Thủy, Vĩnh Thuận Đông và Vĩnh Tường. Tổng Thanh tuyên với các làng: Lương Tâm, Thuận Hưng, Vĩnh tuy, Vĩnh Viễn và Xà Phiên. Tổng Thanh Giang có các làng: An Lợi, Long Phú, Phương Bình, Phương Phú, Tân Long và Long Trị. Vùng đất thuộc huyện Vị Thủy ngày nay là xã Vị Đông, Vị Thanh (xưa thuộc quận Giồng Riềng).Quận phụng hiệp, trước khi đào kênh chỉ ở phạm vi một vài làng, đến năm 1939, có đến 2 tổng, 14 làng. Tổng Định Hòa có các làng: Hòa Mỹ, Mỹ Phước, tân Bình, Tân Hưng, Tân Lập, Thạnh Hưng, Thạnh xuân, Trường Hưng. Tổng Định Phước có các làng: Đông Sơn, Như Lang, Phụng Hiệp, Long Mỹ, Thường Phước, Trường Thạnh Sơn.Như vậy, vùng đất xưa chủ yếu là quận Long Mỹ (tỉnh Rạch Giá) và quận Phụng Hiệp (tỉnh Cần Thơ), địa giới hành chính vẫn còn giữ cho đến suốt thời kỳ chống Pháp.

         Sau Hiệp định Geneve 1954, khi Pháp rút, Mỹ can thiệp ở miền Nam, lập chế độ Ngô Đình Diệm, thì vùng đất Long Mỹ – Phụng Hiệp lại có nhiều thay đổi:Khoảng 1960, quận Long Mỹ được tách ra, thành lập 1 quận mới tên Đức Long. Hai quận đều trực thuộc tỉnh Phong Dinh, bao gồm các xã: Vị Thanh, Vị Thủy, Vĩnh Tường, Hỏa Lựu, Vị Đức, Hòa An (về sau bổ sung thêm 1 xã từ quận Giồng Riềng là Ngọc Hòa). Quận Đức Long đóng tại xã Hỏa Lựu, năm 1963 dời về xã Vị Thủy (chân cầu Nàng Mau), quá trình lập quận mới Đức Long – chính quyền Ngô Đình Diệm xây 2 khu trù mật: Vị Thanh – Hỏa Lựu, khánh thành ngày 1/3/1961.

        Với ý đồ ngăn chặn lực lượng cách mạng từ cửa ngõ U Minh, siết chặt việc kiểm soát dân chúng, bảo vệ Cần Thơ và vùng 4 chiến thuật – Tổng thống chế độ ngụy Ngô Đình Diệm ký sắc lệnh thành lập tỉnh Chương Thiện ngày 21/12/1961. Sau đó, lễ khánh thành tỉnh Chương Thiện được tổ chức trọng thể vào ngày 3/1/1962.

       Tỉnh Chương Thiện bao gồm 5 quận: Long Mỹ, Đức Long, Kiến Hưng (huyện Gò Quao, Kiên Giang ngày nay), quận Kiến Thiện (huyện Hồng Dân, Bạc Liêu ngày nay), quận Kiến Long (huyện Vĩnh thuận, Kiên Giang ngày nay).Thời chống Mỹ, về phía ta khu vực tỉnh Chương Thiện vẫn thuộc 2 tỉnh Cần Thơ, Rạch Giá chỉ đạo. Quận Long Mỹ, thị xã Vị Thanh thuộc Cần Thơ, Gò Quao, Giồng Riềng, Vĩnh Thuận thuộc Kiên Giang.Sau ngày giải phóng, địa giới hành chính vùng đất Long Mỹ – Vị Thanh có sự điều chỉnh: Lúc đầu thị xã Vị Thanh trực thuộc tỉnh Hậu Giang cũ (1975-1977). Đến 1/1/1978, thị xã Vị Thanh được ghép với quận Long Mỹ, phần nội ô và vùng ven thị xã trở thành thị trấn Vị Thanh.

        Từ 15/2/1982, huyện Long Mỹ lại tách ra thành 2 huyện: Vị Thanh, Long Mỹ. Ngày 1/7/1999, Chính phủ ký Nghị định số 45/CP thành lập thị xã Vị Thanh và đổi tên huyện Vị Thanh thành huyện Vị Thủy, tất cả đều thuộc tỉnh Cần Thơ. Ngày 1 tháng 1 năm 2004 tỉnh Cần Thơ được chia thành thành phố Cần Thơ trực thuộc Trung ương và tỉnh Hậu Giang ngày nay.

        Nếu kể từ thời Mạc Thiên Tứ thì dãy đất phía Tây sông Hậu được khai thác gần 300 năm. Nếu tính từ các đợt khai thác lớn, những thập niên cuối thế kỷ 19 thì một phần lớn vùng đất Hậu Giang hôm nay, có quá trình hình thành và phát triển trên 100 năm.

1. Hậu Giang ngày nay  

       Hậu Giang hiện nay là tỉnh ở vị trí trung tâm đồng bằng sông Cửu Long, thị xã tỉnh lị Vị Thanh( nay là thành phố Vị Thanh) cách thành phố Hồ Chí Minh 240 km về phía tây nam;nằm ở trung tâm đồng bằng sông Cửu Long, giữa một mạng lưới sông ngòi, kênh rạch chằng chịt như: sông Hậu, sông Cần Thơ, sông Cái Tư, kênh Quản Lộ, kênh Phụng Hiệp, kênh Xà No, sông Cái Sắn… Các tuyến đường lớn chạy qua tỉnh là quốc lộ 1A, quốc lộ 61, quốc lộ 61B.

         Hậu Giang có khí hậu điều hòa, ít bão, quanh năm nóng ẩm, có hai mùa (không có mùa lạnh) . Mùa mưa từ tháng 5 đến tháng 11, mùa khô từ tháng 12 tới tháng 4 năm sau.

        Tỉnh Hậu Giang có Ba tộc người Kinh, Khmer, Hoa có truyền thống đoàn kết, cần cù lao động sáng tạo kiến thiết quê hương, đem đến sự da dạng về văn hóa, tín ngưỡng, phong tục, tập quán.

         Hậu Giang hiện có 8 đơn vị hành chính gồm: Thành phố Vị Thanh, thành phố Ngã Bảy, thị xã Long Mỹ, huyện Phụng Hiệp, huyện Long Mỹ, huyện Vị Thủy, huyện Châu Thành, huyện Châu Thành A. Trong 8 đơn vị hành chính gồm có 76 xã, phường, thị trấn. 

1. Thành phố Vị Thanh  

        Thành phố Vị Thanh cách TP Cần Thơ khoảng 65km về phía nam. Từ xa xưa vùng đất này đã là một trong những trung tâm lúa gạo của miền Tây Nam Bộ. Ngày nay, thành phố Vị Thanh còn là trung tâm chính trị, hành chính, kinh tế, văn hóa, khoa học kỹ thuật và là đầu mối giao thông của tỉnh Hậu Giang, là điểm tựa quan trọng thúc đẩy sự phát triển bền vững của tỉnh Hậu Giang và tiểu vùng Tây sông Hậu, có vị trí quan trọng về an ninh, quốc phòng. Cơ cấu kinh tế của thành phố Vị Thanh đang phát triển theo hướng công nghiệp – dịch vụ – nông nghiệp. Trong quá trình phát triển, thành phố Vị Thanh có nhu cầu vốn đầu tư lớn cho kết cấu hạ tầng kinh tế – xã hội của một đô thị tỉnh lỵ đang phát triển.

2. Thành phố Ngã Bảy 

       Thị xã Ngã Bảy phía đông giáp tỉnh Sóc Trăng, phía Tây và Nam giáp huyện Phụng Hiệp, phía Bắc giáp huyện Châu Thành. Thị xã Ngã Bảy cách thành phố Vị Thanh 49km về hướng đông, có những đặc điểm thuận lợi về vị trí địa lý và điều kiện phát triển giao thương: nằm trên tuyến quốc lộ 1A, giữa trung tâm TP Cần Thơ và tỉnh Sóc Trăng (mỗi địa phương cách thị xã Ngã Bảy khoảng 30km). Thị xã Ngã Bảy có địa hình khá bằng phẳng, cảnh quan đẹp với 7 nhánh sông hội tụ, là điểm du lịch nổi tiếng của Việt Nam (chợ nổi Ngã Bảy, làng nghề đóng ghe xuồng truyền thống… ). Đây còn là nơi có nguồn đặc sản phong phú về động thực vật (cây ăn trái nhiệt đới, tôm, cá đồng… ). Hiện thị xã Ngã Bảy đang được quy hoạch, ưu đãi khuyến khích đầu tư để trở thành một đô thị vệ tinh của TP Cần Thơ, một trung tâm thương mại – du lịch thứ hai của tỉnh Hậu Giang.

3.           Thị xã Long Mỹ

         Thị xã Long Mỹ và các phường thuộc thị xã Long Mỹ được thành lập ngày 15 tháng 5 năm 2015 theo Nghị quyết 933/NQ-UBTVQH13 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Thị xã Long Mỹ có 14.400 ha diện tích tự nhiên và khoảng 73.000 nhân khẩu, thị xã Long Mỹ có 9 đơn vị hành chính bao gồm 4 phường: Bình Thạnh, Thuận An, Trà Lồng, Vĩnh Tường và 5 xã: Long Bình, Long Phú, Long Trị, Long Trị A, Tân Phú.  

          Thị xã Long Mỹ có 1 tuyến Quốc lộ 61B từ ngã ba Vĩnh Tường (phường Vĩnh Tường) đi qua thị xã Long Mỹ đến thị xã Ngã Năm, tỉnh Sóc Trăng tới thị trấn Phú Lộc thuộc huyện Thạnh Trị tỉnh Sóc Trăng và đổ ra Quốc lộ 1A. Nội ô thị xã với các tuyến đường chính như: Trần Hưng Đạo, Cách Mạng Tháng Tám, Ba Tháng Hai, 30 Tháng Tư, Nguyễn Huệ… 

4. Huyện Châu Thành A 

         Huyện Châu Thành A nằm trên quốc lộ 1A, tiếp giáp và cách trung tâm TP Cần Thơ trên 10km về phía nam, cách thành phố Vị Thanh Vị Thanh 25km về hướng đông bắc. Hiện Hậu Giang đang xúc tiến xây dựng tại nơi này Cụm công nghiệp Tân Phú Thạnh với diện tích 220ha, kéo theo là việc hoạch định xây dựng một khu đô thị mới (khu tái định cư, thương mại). Ngoài ra Châu Thành A còn có thế mạnh về nông nghiệp như chăn nuôi (heo, bò, gà, vịt) và cả trồng trọt (xoài, bưởi Năm Roi, măng cụt, cam, quýt… ).

         Châu Thành A còn được biết đến như một nơi có mô hình du lịch sinh thái, gắn liền giữa du lịch vườn và du lịch văn hóa truyền thống: Khu du lịch sinh thái Tầm Vu, vườn trái cây, Khu di tích chiến thắng Tầm Vu…

5. 5. Huyện Châu Thành  

         Huyện Châu Thành nằm trên quốc lộ 61, quốc lộ Nam Sông Hậu, tiếp giáp và cách trung tâm TP Cần Thơ hơn 10km về phía nam, cách thành phố Vị Thanh 64km về hướng đông bắc. Hiện, Hậu Giang đang xúc tiến xây dựng tại nơi này Cụm công nghiệp Sông Hậu với diện tích 291ha, hoạch định xây dựng một khu đô thị mới (khu tái định cư, thương mại). Ngoài ra Châu Thành còn có thế mạnh về nông nghiệp là chăn nuôi và trồng trọt. Bưởi 5 roi Phú Hữu – 1 đặc sản của đất Hậu Giang cũng có nhiều ở huyện Châu Thành.

6. 6. Huyện Phụng Hiệp  

         Huyện Phụng Hiệp cách TP Cần Thơ khoảng 30km về phía nam, cách thành phố Vị Thanh 38km . Phụng Hiệp có nhiều tiềm năng phát triển kinh tế, có truyền thống trồng trọt lâu đời với hệ thống cây ăn trái, mía đường. Nơi này đang được quy hoạch thành một trung tâm công nghiệp – tiểu thủ công nghiệp (CN – TTCN) với quy mô địa phương như chế biến lương thực – thực phẩm, may mặc, cơ khí, đồ gia dụng…

         Thế mạnh nhất của Phụng Hiệp là du lịch vườn kết hợp du lịch sinh thái. Phụng Hiệp có Khu vui chơi sinh thái Tây Đô, Khu bảo tồn thiên nhiên đất ngập nước Lung Ngọc Hoàng… Để đáp ứng cho yêu cầu phát triển, Phụng Hiệp đang cải tạo cơ sở hạ tầng như nâng cấp nhà máy nước, xây dựng khu thương mại Phụng Hiệp, các dự án xây dựng làng du lịch sinh thái Lung Ngọc Hoàng, dự án sân golf 36 lỗ vùng đệm Lung Ngọc Hoàng…

7. Huyện Vị Thủy 

         Huyện Vị Thủy cách thành phố Vị Thanh 9km về hướng đông nam. Nơi này có rừng tràm với các loài chim cò hoang dã tụ hội làm tổ theo mùa. Đây là một thế mạnh để Vị Thủy kết hợp các tours du lịch văn hóa miệt vườn. Trong tương lai Vị Thủy sẽ xây dựng một trung tâm thương mại tại thị trấn Màng Mau với diện tích 18ha, một trung tâm y tế huyện và xây dựng Khu du lịch sinh thái rừng tràm Vị Thủy.

8. Huyện Long Mỹ 

         Huyện Long Mỹ ngoài những đặc điểm chung như những nơi khác: canh tác lúa, chăn nuôi, trồng cây ăn trái, Long Mỹ còn từng là vùng căn cứ cách mạng của tỉnh Cần Thơ và khu Tây Nam Bộ trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ. Ở đây còn lưu lại rất nhiều di tích lịch sử như: Đền thờ Bác Hồ ở xã Lương Tâm, Khu di tích diệt 75 lượt tiểu đoàn địch tại xã Vĩnh Viễn (được xây dựng trên diện tích rộng gần 2ha) . Ngoài những giá trị về truyền thống, Long Mỹ còn có vườn cò được hình thành từ năm 1986 tại xã Xà Phiên, với hàng chục ngàn cò các loại cùng 30 loài chim đặc sắc khác. Long Mỹ sẽ là một điểm du lịch sinh thái và văn hóa hấp dẫn của Hậu Giang.

         III. Hậu Giang với tiềm năng thu hút đầu tư  

         Hậu Giang là tỉnh ở trung tâm châu thổ sông Mê Kông, thành phố tỉnh lỵ Vị Thanh cách thành phố Hồ Chí Minh 240km về phía Tây Nam theo các tuyến quốc lộ, thủy lộ quốc gia; cách thành phố Cần Thơ 60km theo quốc lộ 61 và chỉ cách 40km theo đường nối thành phố Vị Thanh – Thành phố Cần Thơ đang thi công xây dựng với qui mô 4 làn xe cơ giới bê tông nhựa.

         Tỉnh Hậu Giang phía Bắc giáp Thành phố Cần Thơ – Trung tâm động lực thu hút các nguồn lực của vùng ĐBSCL; phía Nam giáp tỉnh Sóc Trăng; phía Đông giáp sông Hậu có nhiều tiềm năng lớn về cung cấp nước ngọt, vận tải sông biển, khai thác cát sông san lấp mặt bằng và tỉnh Vĩnh Long – trục đường thủy chính vào cảng quốc tế Cái Cui, Cần Thơ; phía tây giáp tỉnh Kiên Giang và tỉnh Bạc Liêu. Diện tích tự nhiên 1.608km vuông.

         Do giáp ranh với Thành phố Cần Thơ – Trung tâm kinh tế, tài chính, khoa học kỹ thuật vùng ĐBSCL, nên kết cấu hạ tầng kỹ thuật kinh tế – xã hội rất thuận lợi cho các nhà đầu tư như: Sân bay quốc tế Cần Thơ; Bến cảng quốc tế Cái Cui, Cần Thơ; Nhiều trường đại học đa ngành, chuyên ngành (đào tạo trên 40.000 sinh viên 1 năm ) và hệ thống trường cao đẳng dạy nghề, trường dạy ngoại ngữ tiếng Anh, Hoa, Pháp, Nga . . ., bệnh viện tầm cỡ khu vực. Các dịch vụ về khoa học kỹ thuật, tài chính, ngân hàng, kiểm toán, bảo hiểm, dịch vụ thương mại, vui chơi, giải trí, các cơ sở an sinh ở khu đô thị mới, dịch vụ nhà hàng, khách sạn 3 – 5 sao, văn phòng cho thuê, hệ thống siêu thị, hoạt động nghệ thuật và du lịch sinh thái . . . đều có sẵn và rất tiện ích trên địa bàn thành phố Cần Thơ, tỉnh Hậu Giang và khu vực lân cận.

         Ngoài 2 tuyến quốc lộ là quốc lộ 1A và quốc lộ 61 chạy qua, Hậu Giang có mạng lưới sông rạch rất thuận lợi với trục giao thông thủy quan trọng là sông Hậu – 1 trong 2 nhánh sông lớn của sông Mê Kông, là trục đường chính vào cảng quốc tế Cái Cui, Cần Thơ. Kinh xáng Xà No, kinh Quản lộ Phụng Hiệp là đường thủy quốc gia từ thành phố Hồ Chí Minh xuyên đồng bằng đổ ra biển Tây, nối các tỉnh ĐBSCL đi Campuchia, biển Đông và các nước Đông Nam Á. Ngoài ra, trung ương và tỉnh đang tập trung đầu tư mới tuyến Quản lộ Phụng Hiệp, tuyến lộ Nam sông Hậu nối cầu Cần Thơ đi các tỉnh ĐBSCL.

         Xác định vị trí địa lý của Hậu Giang là trung tâm tiểu vùng Tây Sông Hậu, cửa ngõ của Bắc bán đảo Cà Mau, có lợi thế đẩy nhanh tốc độ phát triển công nghiệp, nhiều vị lãnh đạo cơ quan Trung ương đến thăm, khảo sát thực tế và đã khẳng định vài trò, vị trí kinh tế của tỉnh mới Hậu Giang đối với khu vực châu thổ sông Mê Kong, đồng thời hoạch định chiến lược phát triển tương lai nhằm vực dậy kinh tế vùng đất Tây sông hậu.

         Dựa vào thế tiền sông, hậu lộ của hệ thống giao thông thủy sông Hậu, cầu Cần Thơ và các trục lộ chính đi qua, tỉnh Hậu Giang đã xây dựng Khu đô thị Công nghiệp sông Hậu quy mô diện tích 3.275 ha; Cụm công nghiệp Tân Phú Thạnh quy mô diện tích 201 ha; Cụm công nghiệp Vị Thanh quy mô diện tích 53 ha; Cụm công nghiệp Ngã Bảy qui mô diện tích 25 ha. Hiện các Khu – Cụm công nghiệp trên địa bàn đã thu hút nhiều nhà đầu tư đăng ký hoạt động sản xuất kinh doanh, từng bước lấp kín địa bàn.

         Vùng đất Hậu Giang còn nhiều tiềm năng tự nhiên chưa được khai thác hết, là nơi mưa thuận gió hòa thích hợp phát triển nền kinh tế nông nghiệp nhiệt đới. Miền đất Hậu Giang còn lưu giữ và bảo tồn nhiều di tích lịch sử, văn hóa đậm đà bản sắc dân tộc miền sông nước Nam Bộ, rất thuận lợi cho phát triển du lịch. Nhân dân các dân tộc trong tỉnh Hậu Giang có truyền thống đoàn kết, cần cù lao động, sáng tạo, vượt qua những khó khăn, thách thức để xây dựng quê hương, hòa nhập với tiến trình phát triển của đất nước và hội nhập kinh tế.Trên bước đường đi tới Hậu Giang mong muốn hợp tác phát triển có hiệu quả với các tỉnh bạn, các tổ chức quốc tế và bè bạn gần xa. Với tiềm năng sẵn có và truyền thống mến khách, Hậu Giang luôn mở rộng cửa chào đón các nhà đầu tư trong và ngoài nước đến đầu tư. Đến với Hậu Giang các nhà đầu tư sẽ được tạo mọi điều kiện thuận lợi nhất để thực hiện thành công dự án.